Nie można przeprowadzić referendum w sprawie terminala kontenerowego

Przed dwoma tygodniami przeciwnicy powstania terminala kontenerowego protestowali przed budynkiem magistratu. Prezydent miasta chcąc ostudzić nastroje, zapowiedział, że zwróci się do rady miasta o ogłoszenie referendum w tej sprawie. Prawo jednak nie przewiduje takiego rozwiązania.  Mieszkańcy co prawda mogą w referendum lokalnym wyrazić swoje zdanie woli co do sposobu rozstrzygania sprawy ich dotyczącej, jednak nie można go przeprowadzić w sprawach dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego.

Podobny przypadek wydarzył się w miejscowości Różan. Chciano tam wybudować składowisko odpadów promieniotwórczych. Mieszkańcy zwrócili się o ogłoszenie referendum lokalnego. Większość wyraziła niechęć do budowy. Sąd jednak uznał nieważność referendum ponieważ, jak zaznaczył w uzasadnieniu, mieszkańcy mają możliwość wpływania na treść planu miejscowego w toku dyskusji publicznej.  Rozwiązania pozwalają na wyrażenie rzeczywistej woli mieszkańców danej gminy w procesie kształtowania polityki przestrzennej, na wielu jej etapach. Uznanie dopuszczalności wniosku referendalnego odnoszącego się do formułowania założeń planistycznych sprzeciwiałoby się obowiązującym przepisom ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które w szczegółowej procedurze, przyznając uprawnienie do rozstrzygania tej kwestii organowi uchwałodawczemu, gwarantują udział lokalnego społeczeństwa w ściśle określonych formach, wśród których nie wymienia się referendum lokalnego.

Wyłączną kompetencję do określania kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i uchwalania planów miejscowych mają rady gminy.  Zdaniem sądów administracyjnych nie można w drodze referendum zobowiązać rady gminy do uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, tym bardziej w kształcie będącym wynikiem referendum.