Już w środę, 5 listopada, na platformie Netflix odbędzie się długo oczekiwana premiera serialu „Heweliusz” w reżyserii Jana Holoubka, opartego na scenariuszu Kaspra Bajona. Produkcja opowiada o jednej z najbardziej tragicznych katastrof morskich w historii Polski – zatonięciu promu „Jan Heweliusz” w 1993 roku, który wypłynął ze Świnoujścia w rejs do Ystad i nigdy nie dotarł do celu.
To szczególna data również dla mieszkańców Świnoujścia – bo właśnie tutaj, w porcie i jego okolicach, realizowano część zdjęć do serialu. Przez kilka dni miasto zamieniło się w ogromny plan filmowy. Ekipa Telemarku, odpowiedzialna wcześniej m.in. za „Rojsta” czy „Wielką wodę”, odtworzyła realia początku lat 90., a lokalne nabrzeża i ulice zagrały same siebie sprzed ponad trzech dekad.
Oficjalna, uroczysta premiera serialu odbyła się 24 października w Muzeum Historii Polski w Warszawie, pod honorowym patronatem Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wcześniej dwa pierwsze odcinki pokazano przedpremierowo w Szczecinie i Gdyni, gdzie serial obejrzało ponad półtora tysiąca osób – w tym przedstawiciele lokalnych społeczności i ludzie morza.
Minister kultury Marta Cienkowska podkreśliła, że „Heweliusz” to największa produkcja w historii polskiej kinematografii po 1989 roku, ukazująca kunszt i światowy poziom rodzimej branży filmowej.
Reżyser Jan Holoubek, znany m.in. z „25 lat niewinności” i „Rojsta”, mówił o skali i trudach przedsięwzięcia:
– To była produkcja, która wymagała ogromnej determinacji. Przez miesiące pracowaliśmy w ekstremalnych warunkach – na wodzie, w nocy, w sztormie. Ale każdy z nas wiedział, że opowiadamy historię, która dla wielu wciąż jest żywa i bolesna.
Scenarzysta Kasper Bajon dodał, że praca nad tekstem była emocjonalnym doświadczeniem:
– Spotkałem ludzi, którzy stracili bliskich na „Heweliuszu”. Dzielili się wspomnieniami i bólem. Czułem odpowiedzialność, by opowiedzieć tę tragedię z szacunkiem i prawdą.
Świnoujście w centrum historii
Pierwsze sceny serialu rozgrywają się w porcie w Świnoujściu – tam, gdzie 13 stycznia 1993 roku prom wypłynął w swój ostatni rejs. Twórcy odwzorowali atmosferę tamtych dni, korzystając z autentycznych lokalizacji i dokumentacji.
W produkcji pojawiają się ujęcia z nabrzeża, basenu portowego i okolic terminala promowego. Statystami byli m.in. mieszkańcy Świnoujścia, którzy wspominają dziś z dumą udział w projekcie.
– To było coś niesamowitego zobaczyć, jak nasze miasto gra samą siebie – mówi pani Elżbieta, która w latach 90. pracowała w porcie, a w serialu wystąpiła jako statystka. – Wiele osób z naszej społeczności wciąż pamięta tamten dzień. Ten serial na pewno przywoła emocje.
Historia, która wciąż porusza
Serial liczy pięć odcinków i łączy elementy dramatu katastroficznego i sądowego. Opowiada nie tylko o samym zatonięciu promu, ale też o późniejszych próbach ustalenia prawdy, walce rodzin ofiar o pamięć i godność, oraz o kulisach systemowych zaniedbań, które doprowadziły do tragedii.
Za zdjęcia odpowiada Bartłomiej Kaczmarek, scenografię przygotował Marek Warszewski, a za kostiumy – Weronika Orlińska. W obsadzie zobaczymy m.in. Magdalenę Popławską, Andrzeja Konopkę, Mateusza Janickiego i Zofię Wichłacz.
Producentka Anna Kępińska przyznała, że podczas pracy nad projektem zrozumiała, jak wiele osób wciąż nie zna szczegółów katastrofy:
– Ten serial to sposób, by pamięć o „Heweliuszu” nie zaginęła. Pokazujemy nie tylko tragedię, ale też siłę ludzi, którzy walczyli o prawdę.
Dyrektor programowy Netflixa Łukasz Kłuskiewicz nazwał „Heweliusza” największą polską produkcją w historii platformy i jednym z najbardziej ambitnych projektów w Europie w tym roku.
Premiera 5 listopada będzie wydarzeniem nie tylko dla polskich widzów – serial trafi jednocześnie na Netflixa w kilkudziesięciu krajach. Dla Świnoujścia to wyjątkowa okazja, by raz jeszcze przypomnieć światu, że historia miasta to również historia ludzi morza, odwagi i pamięci.
