Połącz się z nami

WIADOMOŚCI

Co zmieni się w przepisach od Nowego Roku?

Opublikowano

4 miesiące temu

w dniu

Foto:PAP/R. Pietruszka

Zmiany w wyliczaniu minimalnego wynagrodzenia za pracę, nowe stawki dotyczące zamówień publicznych czy zmiany we wcześniejszych emeryturach nauczycieli. Serwis Samorządowy PAP przypomina przepisy, które będą obowiązywały od 1 stycznia.

Minimalne wynagrodzenie za pracę

Od 1 stycznia będą obowiązywać nowe stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej. Minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4242 zł, natomiast stawka godzinowa – 27,70 zł. Ponieważ średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej, wynosi co najmniej 105 proc., ustalono dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej. Po raz drugi stawki wzrosną 1 lipca. Od tego czasu będzie obowiązywała stawka wynagrodzenia minimalnego w wysokości 4300 zł. Wzrośnie też minimalna stawka godzinowa do 28,10 zł. Oznacza to, że pracownicy samorządowi, którzy zarabiają poniżej tej kwoty będą musieli otrzymać podwyżki wynagrodzenia.

Wynika to z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 poz. 1893)

Dodatek za uciążliwe warunki pracy wyłączony z wynagrodzenia minimalnego

Od 1 stycznia do ustawowego minimalnego wynagrodzenia za pracę nie będzie zaliczany dodatek za trudne warunki pracy oraz dodatek za uciążliwe warunki pracy. Przyznanie tych dodatków nie zapewni więc osiągnięcia poziomu ustawowego minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Stanowi o tym Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1667)

Zmiana w naliczaniu odpisu na ZFŚS nauczycieli

1 stycznia 2024 r. zmienią się zasady naliczania odpisu na ZFŚS dla nauczycieli – emerytów, rencistów i pobierających świadczenie kompensacyjne.

Odpis na ZFŚS dla tych osób będzie ustalany jako iloczyn: planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, skorygowanej w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli, 42 proc. kwoty bazowej nauczycieli wynikającej z ustawy budżetowej – obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.

Reguluje to Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1672).

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W przyszłym roku zmieniają się przepisy dotyczące BHP. Do 18 maja 2024 roku pracodawcy muszą dostosować stanowiska pracy do nowych wymogów wynikających z nowelizacji rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Chodzi m.in. o wyposażenie stanowisk pracy w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę oraz dodatkową klawiaturę i mysz, w przypadku gdy pracownik korzysta z przenośnego systemu komputerowego i używa go co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Nowe przepisy dotyczą też dostosowania mebli biurowych i oświetlenia.

Przepisy wynikające z rozporządzenia nakładają też na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok, w przypadku gdy wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy.

Regulacje zawarte są w nowelizacji Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 2023 poz. 2367).

Zamówienia publiczne – nowe progi unijne i kurs przeliczeniowy euro

Od początku 2024 roku będą obowiązywały nowe progi unijne oraz nowy kurs przeliczeniowy euro w zamówieniach publicznych. Dla ogłoszeń o wszczęciu postępowań przetargowych przekazanych do Urzędu Publikacji UE do 31 grudnia br. włącznie zastosowanie mają dotychczasowe wartości.

Zgodnie z obwieszczeniem nowy średni kurs euro stanowiący podstawę przeliczania wartości zamówień w latach 2024 i 2025 wzrośnie z obecnego poziomu 4,4536 zł do 4,6371 zł za euro. Próg dla zamówień na roboty budowlane wzrośnie z  5,382 mln euro do 5,538 mln euro – czyli po przeliczeniu wg nowego średniego kursu euro próg ten wyniesie 25 680 260 zł; próg dla dostaw i usług zamawianych przez samorządy wzrośnie z  215 tys. euro do 221 tys. euro (po przeliczeniu 1 024 799 zł). Wysokość pozostałych unijnych progów pozostawiono na niezmienionym poziomie. (M.P. z 2023 r., poz. 1344).

Wyższe stawki wynagrodzenia dla przewodniczących komisji dyscyplinarnych

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązywać będą wyższe stawki wynagrodzenia dla przewodniczących komisji dyscyplinarnych, składów orzekających tych komisji a także rzeczników dyscyplinarnych. Podwyżki obejmą także ich zastępców.

  • przewodniczący komisji dyscyplinarnej i jego zastępcy – nowa stawka to od 200 do 900 zł miesięcznie,
  • przewodniczący składu orzekającego komisji dyscyplinarnej – od 200 do 900 zł za rozpoznanie sprawy, zakończonej wydaniem orzeczenia lub postanowienia,
  • rzecznik dyscyplinarny i jego zastępcy – od 200 do 900 zł przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego oraz za udział w postępowaniu dyscyplinarnym

Reguluje to Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 23 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia przewodniczących komisji dyscyplinarnych i ich zastępców, przewodniczących składów orzekających oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców, a także wysokości wynagrodzenia obrońcy z urzędu.

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli

Wprawdzie nie 1 stycznia, ale 1 września 2024 – zgodnie z nowelizacją karty Nauczyciela – wchodzi w życie jeszcze jedna istotna zmiana – przywrócenie prawa do wcześniejszej emerytury dla pewnej grupy nauczycieli (a w konsekwencji zwiększenia wysokości rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej przeznaczonej na wypłatę odpraw emerytalnych dla nauczycieli). Nie jest to przywrócenie dotychczasowych uprawnień, ale wprowadzenie wcześniejszej emerytury podlegającej innym przesłankom niż dotychczasowa wcześniejsza emerytura.

Wcześniejsze emerytury dotyczą nauczycieli, którzy: pracę na stanowisku pracownika pedagogicznego rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r., posiadają udokumentowany okres składkowy obejmujący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat „pracy przy tablicy”, wyliczona u nich wysokość świadczenia nie będzie niższa od kwoty minimalnej emerytury.

Od 1 września 2024 r. będą mogli przejść na emeryturę na szczególnych zasadach nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.

Zmiana kodu ubezpieczenia dla świadczeniobiorców

Od 1 stycznia będą obowiązywały nowe kody tytułu ubezpieczenia dla osób pobierających świadczenie wspierające. Zmiany dotyczą świadczeniobiorców, za których jednostka organizacyjna pomocy społecznej albo wójt, burmistrz lub prezydent miasta ma obowiązek opłacać składki.

W rozporządzeniu w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 2529) wskazano następujące kody:

14 30 – osoba pobierająca świadczenie wspierające;

14 31 – osoba niepodejmująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, podlegająca z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu;

14 32 – osoba niepodejmująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, podlegająca z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym, niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu;

14 33 – osoba niepodejmująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające, podlegająca z tego tytułu ubezpieczeniu zdrowotnemu, niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym.

1 stycznia wejdą też w życie przepisy dotyczące systemów teleinformatycznych stosowanych w gminnych ośrodkach pomocy społecznej, centrach usług społecznych i innych jednostkach organizacyjnych realizujących zadania pomocy społecznej oraz w powiatowych centrach pomocy rodzinie. Chodzi m.in. o minimalną funkcjonalność systemu oraz wymagania standaryzujące w zakresie bezpieczeństwa.

Świadczenie wspierające

Od nowego roku wchodzi w życie ustawa o świadczeniu wspierającym (Dz.U z 2023 r. poz. 1429). Nowe przepisy zakładają, że świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać rodzicom lub innym osobom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi w wieku do ukończenia 18 r. życia, bez jakiegokolwiek ograniczenia w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie będzie miało wpływu na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie wspierające przysługiwać będzie osobie w wieku od ukończenia 18 roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Wysokość świadczenia będzie uzależniona od liczby punktów w skali potrzeby wsparcia, która określono na poziomie od 70 do 100 punktów. Zgodnie ze skalą najniższy wymiar świadczenia czyli 40 proc renty socjalnej będzie przysługiwał jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów. Najwyższy wymiar wsparcia to 220 proc. renty socjalnej jeżeli w decyzji ustalającej poziom wsparcia potrzebę określono od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia.

Zakaz sprzedaży „energetyków” w szkołach

Od 1 stycznia 2024 r. będzie obowiązywał zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny: osobom poniżej 18. roku życia, na terenie jednostek systemu oświaty oraz w automatach. Sprzedaż tzw. „energetyków” ze złamaniem tych zakazów podlegać będzie karze grzywny do 2 tys. zł; sąd będzie mógł też w takim wypadku orzec przepadek napojów (nawet, jeżeli nie stanowią one własności sprzedawcy).

Zakaz sprzedaży energetyków dzieciom i młodzieży oraz w placówkach oświatowych wprowadzono do ustawy z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym.

Za napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny w rozumieniu niniejszego rozdziału uważa się wyrób w postaci napoju będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasie 10.89 oraz w dziale 11, w którego składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nim naturalnie.

Mrożenie cen energii w 2024 r.

31 grudnia wchodzi w życie ustawa utrzymująca w I połowie 2024 r. dotychczasowe zasady ochrony określonych odbiorców energii elektrycznej, gazu i ciepła. Przepisy te przewidują m.in. maksymalne ceny prądu dla gospodarstw domowych, samorządów oraz podmiotów użyteczności publicznej, małych i średnich firm. Ustawa przywraca też dodatek osłonowy dla gospodarstw o najniższych dochodach, który wypłacać będą gminy.

Zgodnie z Ustawą o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła, od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. utrzymane zostają obowiązujące w 2023 r. mechanizmy ochrony gospodarstw domowych i wymienionych tzw. odbiorców wrażliwych przed wzrostami cen energii.

Utrzymana zostaje dotychczasowa maksymalna cena energii elektrycznej na poziomie 412 zł za MWh netto do określonego limitu zużycia. Limity wynoszą 1,5 MWh dla wszystkich gospodarstw domowych, 1,8 MWh dla gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami, 2 MWh dla rodzin z Kartą Dużej Rodziny oraz dla rolników. Są one o połowę niższe, niż w całym 2023 r., a to dlatego, że ustawa ma obowiązywać przez pół roku.

Po przekroczeniu limitu zużycia odbiorcy ci zapłacą cenę maksymalną 693 zł za MWh. Taką samą cenę maksymalną mają płacić samorządy i podmioty użyteczności publicznej. 693 zł za MWh będzie też ceną maksymalną dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz rolników.

Do połowy 2024 r. utrzymana zostaje także maksymalna cena gazu na poziomie 200,17 zł za MWh, zostają także rozwiązania ograniczające ceny ciepła dla określonych odbiorców. Obok gospodarstw domowych są to wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, podmioty zobowiązane do dostaw energii na potrzeby mieszkaniowe i podmiotów użyteczności publicznej. Odbiorcy ciepła są chronieni, niezależnie czy taryfy ich dostawcy ciepła podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE, czy też nie.

Dodatkowo, w I połowie 2024 r. ochroną będą objęte spółki komunalne prowadzące obiekty sportowe, jak hale sportowe czy baseny. Jako źródło finansowania wskazano Fundusz COVID-19, który będzie zasilany z odpisu gazowego, który trafia na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2022 r. oraz innymi środkami. Ustawa wprowadza konieczność przekazywania odpisu gazowego na Fundusz wstecznie za rok 2022.

Ustawa stanowi też, że za pierwsze półrocze 2024 r. gospodarstwom o najniższych dochodach przysługiwał będzie dodatek osłonowy, który ponownie wypłacać będą gminy.

Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP

Powiązane tematy:
Czytaj dalej
Kliknij, aby skomentować

Zostaw odpowiedź

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

WIADOMOŚCI

W Świnoujściu rozpoczęto odkomarzanie

Opublikowano

2 dni temu

w dniu

3 maja 2024

Przez

Foto: Pixabay

Firma Pestikol z Brzegu wygrała przetarg na zwalczanie komarów. Umowa obowiązuje od 1 maja do 31 sierpnia 2024r. z możliwością – w razie konieczności – przedłużenia do końca września. Każdego dnia odkomarzane będzie zarówno lewobrzeże, jak i prawobrzeże miasta. Należy jednak pamiętać, że Gmina może odkomarzać tylko tereny, które do niej należą.

Odkomarzanie rusza więc 1 maja i będzie przeprowadzane poprzez aplikację larwicydów na terenach podmokłych, tzw. wylewki. Zastosowanie preparatu powoduje zwalczanie larw komarów a tym samym zapobieganiu ich przekształcenia w osobniki dorosłe, których zwalczanie jest mniej skuteczne. Będzie także przeprowadzane odymianie terenów zurbanizowanych i rekreacyjnych z użyciem specjalnego środka chemicznego. Odkomarzanie z użyciem środka chemicznego prowadzone jest, przy odpowiednich warunkach atmosferycznych (bezwietrznie i bez opadów).

Wszelkie przypadki zgłoszeń od mieszkańców i turystów dotyczące uciążliwości komarów są natychmiast przekazywane do Wykonawcy celem przeprowadzenia odkomarzania.

W tej chwili zwalczanie tych owadów jest bardzo utrudnione ze względu na warunki atmosferyczne panujące w naszym mieście w ostatnich dniach. Bardzo częste deszcze powodują, że środek który jest używany do walki z komarami jest spłukiwany i tym samym przestaje być skuteczny.

Trzeba pamiętać, że znaczna część miasta, gdzie jest najwięcej miejsc sprzyjających wylęgowi komarów, leży w granicach Wolińskiego Parku Narodowego i Lasów Państwowych, którzy jako właściciele nie odkomarzają swoich terenów. Z odkomarzania wyłączone są również tereny w Obszarze Natura 2000.

– Skuteczna walka z komarami w Świnoujściu jest bardzo utrudniona ze względu na specyficzne położenie naszego miasta oraz znakomite warunki sprzyjające wylęganiu się tych owadów – mówi Beata Tułodziecka – Terenda, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Leśnictwa Urzędu Miasta Świnoujście. –  Każdego roku dokładamy wszelkich starań, aby uciążliwości powodowane przez komary były jak najmniejsze, zarówno dla mieszkańców, jak i turystów przebywających w naszym mieście.

Koszt odkomarzania w tym roku to 398 tys.520 złotych brutto (do sierpnia). W przypadku wydłużenia akcji do końca września będzie to kwota 495 tys. 720 złotych brutto.

WOŚ UM Świnoujście

Czytaj dalej

WIADOMOŚCI

233 lat temu uchwalono Konstytucję 3 maja

Opublikowano

3 dni temu

w dniu

3 maja 2024

Przez

Foto: PAP/Jakub Kaczmarczyk

233 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Obowiązywała zaledwie kilkanaście miesięcy.

„Naród polski w ostatnim stadium upadku” – tak pisał „Monitor”, jedno z najbardziej wpływowych czasopism politycznych obozu reformatorskiego w 1763 r. Stan Rzeczpospolitej był fatalny. Polska już od schyłku XVII w. nie była państwem suwerennym. W okresie rządów dynastii saskiej stała się ona protektoratem Rosji, która miała wieczyście gwarantować jej wolność i bezpieczeństwo. W rzeczywistości pod piękną frazeologią kryła się brutalna dominacja polityczna i chaos. W sposób szczególny fakt, że „Polska nierządem stoi”, był widoczny pod koniec lat sześćdziesiątych, czyli okresie Konfederacji Barskiej.

Uchwalona 3 maja 1791 r. Ustawa Rządowa była ukoronowaniem panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, niemal w całości poświęconego na próby reform państwa. Jej korzenie są jednak znacznie głębsze. Już od początku XVIII w. w Polsce powstawały rozmaite idee głębokich reform politycznych. Oświeceniowi pisarze polityczni, tacy jak Stanisław Dunin-Karwicki, Jan Stanisław Jabłonowski, Stanisław Leszczyński i Stanisław Konarski, krytykowali w swoich dziełach ustrój oparty na zasadzie liberum veto i słabości władzy wykonawczej oraz proponowali nowe sposoby sprawowania rządów w Rzeczpospolitej.

I rozbiór Polski spowodował swoisty przełom w myśleniu o reformach państwa. Znany za sprawą gestu Tadeusza Rejtana Sejm rozbiorowy, poza wydaniem zgody na rozbiór, stworzył również Komisję Edukacji Narodowej. Nieprzypadkowo czterech najważniejszych twórców Konstytucji było związanych z Komisją. Ta i inne inicjatywy początków panowania Poniatowskiego, takie jak Szkoła Rycerska, stanowiły podstawę do starań o odzyskanie suwerenności przez Rzeczpospolitą. Sejm rozbiorowy na żądanie Rosji stworzył również Radę Nieustającą, będącą swoistą radą ministrów, której celem miało być ograniczenie władzy królewskiej i planów reform usprawniających działanie państwa.

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych sytuacja międzynarodowa zmieniła się na korzyść Rzeczypospolitej. Wybuch wojny rosyjsko-tureckiej i włączenie się do niej Austrii sprawiły, że król Stanisław August Poniatowski postanowił wykorzystać tę sytuację do wzmocnienia swojej władzy i niezależności od Katarzyny II. Droga do tego celu może wydawać się dość zaskakująca. Zwołany w 1788 r. Sejm miał zatwierdzić sojusz polsko-rosyjski i włączenie się do wojny z Turcją. Tymczasem wśród zgromadzonej na Sejmie szlachty zapanowało pragnienie zerwania związków w Rosją.

Pierwszym krokiem była likwidacja Rady Nieustającej. Skonfederowany Sejm, w którym niemożliwe było zastosowanie liberum veto, rozpoczął realizację reform. Już pod koniec 1788 r. uchwalono powiększenie armii z ok. 20 do 100 tys. żołnierzy. Pod koniec kolejnego roku ulicami Warszawy przeszła kilkutysięczna tzw. czarna procesja mieszczan, żądających zrównania w niektórych prawach ze szlachtą.

Od grudnia 1790 r. w tajemnicy spotykali się najważniejsi przedstawiciele obozu reformatorskiego: Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj, Julian Ursyn Niemcewicz, Ignacy Potocki i Tadeusz Matuszewicz. Z czasem ich liczba sięgnęła 60 osób cieszących się wsparciem króla. Podczas spotkań zastanawiano się nad kształtem reformy, m.in. analizując konstytucję amerykańską i prace francuskiego Zgromadzenia Narodowego.

Ich działania przyspieszyło pogorszenie się sytuacji międzynarodowej. Przegłosowanie ustawy zmieniającej ustrój zaplanowano na okres tuż po Wielkanocy, gdy większość posłów wciąż przebywała w swoich oddalonych często o setki kilometrów dworach. „Sprawę poczętą z górnych natchnień postanowiono urzeczywistnić z wielki sprytem” – napisał Władysław Konopczyński w „Dziejach Polski nowożytnej”.

2 maja 1791 r. w Pałacu Radziwiłłowskim (obecnym prezydenckim) odczytano projekt ustawy. Tego samego dnia w domu ambasadora Rosji obradowali przeciwnicy reform. Gdy informacja o knowaniach ambasadora Jakowa Bułhakowa i jego agentów dotarła do zwolenników reform postanowili przyspieszyć plan przegłosowania wielkiej reformy. Wcześniej planowano, że głosowanie nad konstytucją zostanie przeprowadzone 5 maja.

Rankiem 3 maja 1791 r. po otwarciu obrad sejmowych odczytano odpowiednio dobrane depesze dyplomatyczne wskazujące, że Polsce grozi kolejny rozbiór. Ignacy Potocki zwrócił się do króla: „abyś nam odkrył widoki swoje ku ratowaniu ojczyzny”. Poniatowski odparł, że jest nim uchwalenie wielkiej reformy. Natychmiast przegłosowano uchwalenie Ustawy Rządowej. Król zaprzysiągł konstytucję: „Przysięgłem Bogu, żałować tego nie będę”. Wydarzenia roku 1792 zweryfikują przysięgę złożoną przez króla.

W tym samym czasie przed Zamkiem Królewskim obstawionym przez dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego oddziały garnizonu warszawskiego gromadził się rozentuzjazmowany tłum. Wśród niego wieczorem do pobliskiej katedry św. Jana przeszli posłowie na czele z marszałkiem Stanisławem Małachowskim, aby zaprzysiąc nową ustawę. Król do katedry z uwagi na bezpieczeństwo udał się łączącym ją z Zamkiem bezpośrednim przejściem. Na swoim słynnym obrazie Jan Matejko przedstawił króla niemal przepychającego się przez tłum zgromadzony przed wejściem do katedry.

Jedenaście artykułów Konstytucji wprowadzało trójpodział władzy, monarchię dziedziczną, opiekę prawną nad chłopami i mieszczaństwem oraz znosiło liberum veto. Sejm miał być zwoływany co dwa lata; po upływie ćwierć wieku — czyli w 1819 r. – Sejm nadzwyczajny miał zmienić Konstytucję. „Przede wszystkim było to usunięcie +zadawnionych wad+, które, jak we wstępie Konstytucji piszą autorzy, +poznaliśmy długim doświadczeniem+. Myślę tu przede wszystkim o wyrugowaniu z sejmu liberum veto i zniesieniu instytucji konfederacji (stanu wyjątkowego) oraz o równie przełomowej zmianie podmiotu polskiej demokracji” – podsumowywała w rozmowie z PAP znawczyni epoki stanisławowskiej prof. Zofia Zielińska. Jak przypomniała, wielka reforma ustroju państwa cieszyła się powszechnym poparciem, czego świadectwem było poparcie szlachty. „14 lutego 1792 r. odbyły się w całej Polsce sejmiki; przeprowadzono na nich referendum trzeciomajowe. Dziewięć miesięcy po +zamachu+ cały naród zaakceptował Konstytucję. Z wyjątkiem jednego sejmiku, wołyńskiego, wszystkie pozostałe przyjęły Konstytucję, dziękując za nią i zaprzysięgając ją. Zatem ten, kto mówi o zamachu stanu, a więc kwestionuje legalność Ustawy Rządowej, tak jak rosyjska deklaracja towarzysząca wkroczeniu wojsk rosyjskich do Polski w maju 1792 r., rozmija się z prawdą” – podkreśliła prof. Zofia Zielińska.

Rok po uchwaleniu Konstytucji Sejm Wielki wciąż obradował, przyjmując kolejne ustawy budujące nowy ustrój. 3 maja 1792 r. król w sąsiedztwie Łazienek wmurował kamień węgielny pod budowę Świątyni Opatrzności Bożej, mającej być wotum za uchwalenie Konstytucji. W trakcie uroczystości rozszalała się wichura, co przyjęto za złą wróżbę. W tym samym czasie na kresach Rzeczypospolitej, w miasteczku Targowica zbierali się magnaci dążący wraz z Katarzyną II do obalenia nowego ustroju. Kilka miesięcy później przejęli władzę, unieważniając większość ustaw Sejmu Wielkiego. Był to zarazem moment rozpoczynający ostateczny upadek Rzeczpospolitej. „Polska została podbita i przeprowadzono II rozbiór, a Konstytucja realnie nie weszła w życie, jednak w sensie psychologicznym przekonała Polaków o wartości własnej spuścizny politycznej i w bardzo silny sposób przyczyniła się do utrwalenia woli walki o odzyskanie własnego państwa. Było o co walczyć. Gdybyśmy nie podnieśli ręki na rosyjskie panowanie i nie podjęli reform lat 1788–1792, być może przetrwalibyśmy i doczekali czasów Napoleona. Ale mogło być inaczej: rozebrano by nas pod jakimś pretekstem, zanim odzyskaliśmy szacunek dla siebie. Czy wtedy, z poczuciem hańby, mielibyśmy taką wolę odbudowy państwa, jaką przejawiliśmy w wieku XIX?” – pytała w rozmowie z PAP prof. Zofia Zielińska.

Konstytucja stanowiła symbol dążenia do odrodzenia narodowego przez cały okres zaborów. Odniesienia do Konstytucji 3 Maja znajdowały się w Konstytucji Księstwa Warszawskiego. W 1815 r. nadając Konstytucję Królestwu Polskiemu sam car Aleksander I sugerował, że odwołuje się do ustawy z 3 maja 1791 r.

Wraz z odchodzeniem w przeszłość świadków epoki Konstytucja stawała się mitem dla żyjących pod zaborami. W 32. rocznicę jej uchwalenia piętnastoletni uczeń gimnazjum wileńskiego napisał na tablicy „Vivat Konstytucja 3 maja!”. Jego koledzy dopisali niżej: „Jak słodkie wspomnienie dla nas rodaków, lecz nie masz kto by się o nią upomniał”. To wydarzenie było początkiem prześladowań wileńskiej młodzieży upamiętnionych później przez Adama Mickiewicza.

Dziewiętnastowieczne poglądy na Konstytucję streścić można słowami jednego z działaczy emigracji po Powstaniu Listopadowym Janusza Woronicza: „Ustawa 3 maja nie zdołała odwrócić już rozbiorów, uratować niepodległości narodu, uratowała go wszakże pod względem wewnętrznej naprawy, uratowała od wiecznej zakały. Z zapałem powitał ją cały naród i po dziś dzień jest ona jedynym węzłem rozszarpanej Polski”. (PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ aszw/

Czytaj dalej

WIADOMOŚCI

4 maja 1945 Armia Czerwona zdobyła Wolin. Spotkanie z historykiem

Opublikowano

3 dni temu

w dniu

3 maja 2024

Przez

Foto: Wojciech Basałygo

4 maja 1945 r. to jedna z najważniejszych dat w historii naszych wysp. To wtedy Armia Czerwona zdobyła Wolin. No właśnie – zdobyła? Wyzwoliła? Odzyskała? Pamięć o tych wydarzeniach, tak trudnych dla interpretacji, nadal rządzi nasza wyobraźnią, polityką i emocjami. W tym roku 4 maja spotkamy się z prof. Janem M. Piskorskim, wybitnym znawcą historii Pomorza i stosunków polsko-niemieckich, autorem m.in. wydanego właśnie zbioru esejów „Bitwy o przeszłość. Nauka, polityka, media, edukacja”.

Piskorski stwierdza, że historia „nie lubi, gdy z niej żartują, i odpowiada niszczycielską potęgą swoich wichrów, sprowokowanych przecież przez nas. Kultura zachodnia poza historią nie istnieje. Kryzys myślenia historycznego jest zarazem kryzysem naszej cywilizacji. Nie zapomnieliśmy o przeszłości. Jesteśmy nią owładnięci”.

Zapraszamy więc Państwa do rozmowy o bojach o przeszłość, stosunkach polsko-niemieckich, oraz miejscu naszego regionu na mapie Polski i Europy.

Spotkanie poprowadzi dr Piotr Oleksy

  • 4 maja 2024 r., godzina 17.00
  • Dworek Woliński
  • Wolin ul. Zamkowa 23 a

Partnerem cyklu Archipelag Idei jest Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. Cykl jest realizowany pod Honorowym Patronatem Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Olgierda Geblewicza.

#Pomorze Zachodnie

Czytaj dalej

WIADOMOŚCI

e-petrol.pl: od poniedziałku tankowanie znów będzie droższe

Opublikowano

3 dni temu

w dniu

2 maja 2024

Przez

Foto: PAP/Jakub Kaczmarczyk

Od poniedziałku za tankowanie zapłacimy więcej, ponieważ skończą się majówkowe promocje na stacjach – wynika z opublikowanej w czwartek analizy e-petrol.pl. Wyliczono, że średnia cena ogólnopolska benzyny „95” powinna kształtować się w przedziale 6,62-6,72 zł, a diesel może kosztować od 6,63-6,73 za litr.

„Dziś, w środku majówki, za paliwa w sprzedaży hurtowej trzeba zapłacić średnio 5179,40 zł netto za 1000 litrów benzyny bezołowiowej 95 i 5241,20 zł netto za taką samą ilość oleju napędowego. Na najbliższe dni prognozujemy niewielkie spadki cen hurtowych dla wszystkich paliw napędowych, ale raczej nie znajdą one odzwierciedlenia na pylonach stacji paliw” – wskazali analitycy e-petrol.pl

Z przeprowadzonej przez nich analizy detalicznych cen paliw w Polsce wynika, że w tym tygodniu bardzo nieznacznie, bo tylko o 1 grosz podrożała popularna benzyna bezołowiowa. Na początku tygodnia litr „95” kosztował 6,66 zł, natomiast średnia cena oleju napędowego w kraju nie zmienia się i od kilku tygodni wynosi 6,69 zł/l. Zauważono, że podwyżkom oparła się także cena autogazu – LPG w kosztowało w tym tygodniu przeciętnie na stacjach 2,84 zł.

„Jeśli właściciele stacji paliw zdecydują się zwiększyć choć minimalnie swoje marże na benzynie, to już po majówce kierowcy podjeżdżający na stację, aby zatankować będą musieli spodziewać się nowych cenników. Wiele wskazuje na to, że benzyna i diesel będą kosztowały tyle samo” – prognozują analitycy e-petrol.pl.

W ich ocenie, w przypadku popularnej benzyny „95” średnia cena ogólnopolska powinna kształtować się w przedziale 6,62-6,72 zł, a diesel może kosztować od 6,63-6,73 za litr. W przypadku autogazu ceny najprawdopodobniej zmienią się tylko minimalnie i powinny mieścić się w przedziale 2,82-2,89 za litr.

Jak wynika z wyliczeń e-petrol.pl., referencyjna marża detaliczna na litrze benzyny 95 wynosiła w ciągu pierwszych czterech miesięcy 2024 roku średnio 18 groszy, a na oleju napędowym 15 groszy. W marcu marża detaliczna na benzynie kształtowała się na poziomie 13 groszy na litrze, a w kwietniu spadła i wyniosła już tylko 9 groszy. Z kolei w przypadku diesla średnia marża w marcu i kwietniu była stała i wynosiła 18 groszy. „W ostatnim tygodniu kwietnia sytuacja właścicieli stacji paliwowych nieznacznie się poprawiła – marża detaliczna wyniosła na benzynie +95+ około 11 groszy, a na każdym litrze diesla sprzedawcy zarabiali 26 groszy” – napisano. Jeżeli chodzi o marże na autogazie, to – jak wskazali analitycy – od początku roku (styczeń-kwiecień) była oba stabilna i wynosiła średnio 21 groszy na litrze.

W ocenie analityków, w ostatnich dniach ceny na rynkach międzynarodowych wykazywały się większą dynamiką niż w kraju. „Szczególnie znaczący ruch dotyczył cen ropy naftowej w środowej sesji – za sprawą ruchu w zapasach i decyzji Fed zobaczyliśmy obniżkę cen surowca o blisko 3 dol. Energy Information Administration podała, że zapasy ropy naftowej wzrosły o 7,3 mln baryłek do 460,9 mln baryłek w tygodniu zakończonym 26 kwietnia. Analitycy natomiast sugerowali ruch w górę jedynie na poziomie 1,1 mln baryłek. Obniżanie się cen ropy może wpłynąć na decyzję Stanów Zjednoczonych o większych zakupach surowca – USA zamierzają uzupełnić strategiczne rezerwy ropy naftowej (SPR) po historycznej sprzedaży z zapasów awaryjnych w 2022 r. Zapewne spodziewaną ceną nabycia będzie poziom 79 dolarów za baryłkę lub mniej” – wskazano.

Powołując się na agencję Reutera, wskazali, że wiadomością istotną dla kwestii globalnej podaży są informacje o możliwości przedłużenia dobrowolnych cięć wydobycia ropy przez Organizację Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) o 2,2 miliona baryłek dziennie.

Dodano, że OPEC+ ogranicza obecnie wydobycie o 5,86 mln baryłek dziennie, co stanowi około 5,7 proc. światowego popytu. Analitycy przypomnieli, że w tym tygodniu sekretarz generalny Organizacji Haitham Al Ghais sugerował analitykom rynku naftowego, aby ostrożnie podchodzili do swoich prognoz dotyczących końca wydobycia ropy naftowej, ostrzegając, że może to być niebezpieczne „biorąc pod uwagę ich potencjał do wspierania polityki energetycznej, która podsyca chaos energetyczny”.

E-petrol.pl dodał, że w najbliższym czasie oczy inwestorów nadal zwrócone będą także na Bliski Wschód i ewentualne postępy rozmów o zawieszeniu broni. „Jednak trudno oczekiwać szybkiego obniżenia regionalnego napięcia, które wciąż uwidacznia się pośrednio m.in. w cenach surowca” – podsumowano. (PAP)

autorka: Ewa Wesołowska

ewes/ mick/

Czytaj dalej

WIADOMOŚCI

PAP zaprasza na seminarium „Wybory do Parlamentu Europejskiego”

Opublikowano

3 dni temu

w dniu

2 maja 2024

Przez

Polska Agencja Prasowa zaprasza dziennikarzy i nauczycieli na seminarium „Wybory do Parlamentu Europejskiego”. W programie m.in. wystąpienie prof. Jarosława Flisa, który opowie o ciekawostkach i pułapkach dotyczących tegorocznych eurowyborów.

Parlament Europejski to jedyne na świecie ponadnarodowe zgromadzenie wybierane w wyborach bezpośrednich. Za niewiele ponad miesiąc mieszkańcy państw członkowskich wybiorą swoich przedstawicieli na kolejną kadencję europarlamentu. Polacy pójdą do urn w niedzielę, 9 czerwca i zdecydują o obsadzie 53 mandatów przypadających naszemu krajowi.

Co dzieje się po wyborach? Jak wyglądają procedury podziału mandatów? Jaki układ sił w nowym PE jest możliwy? M.in. na te pytania będzie można uzyskać odpowiedź podczas seminarium organizowanego przez PAP.

Kiedy?

  • 9 maja, godz. 9.00 – 12.30
  • 9 maja, godz. 12.30 – 16.00
  • 15 maja, godz. 9.00 – 12.30
  • 15 maja, godz. 12.30 – 16.00

Gdzie?

Siedziba Polskiej Agencji Prasowej, przy ul. Brackiej 6/8 w Warszawie

Co planujemy?

  • Specyfika eurowyborów: zasady, podział mandatów, układ sił – prof. Jarosław Flis, Uniwersytet Jagielloński
  • Rola i znaczenie Parlamentu Europejskiego, czyli dlaczego wybory europejskie są ważne – Piotr Kaczyński, Fundacja Geremka
  • Narzędzia i źródła danych na temat wyborów do Parlamentu Europejskiego – Łukasz Kempara, Mateusz Kicka i Bartosz Ochapski, attache Parlamentu Europejskiego Lunch

Dla kogo?

Seminarium skierowane jest do dziennikarzy, nauczycieli i wszystkich zainteresowanych tematyką eurowyborów.

Jak się zapisać?

Rejestracja trwa do 6 maja. Zapraszamy! Liczba miejsc ograniczona.

LINK DO REJESTRACJI

Ile to kosztuje?

Seminarium jest dla uczestników bezpłatne. Organizowane jest w ramach projektu, na który Polska Agencja Prasowa pozyskała dofinansowanie z Parlamentu Europejskiego.

Źródło informacji: EuroPAP News

Czytaj dalej

WIADOMOŚCI

Harcerze wywiesili biało-czerwoną flagę na wieży

Opublikowano

3 dni temu

w dniu

2 maja 2024

Przez

2 maja, czyli święto którego rodowodem jest rocznica wywieszenia polskiej flagi na gruzach Berlina, kiedy to 2 maja w 1945 r. polscy żołnierze zdobywający stolicę hitlerowskich Niemiec umieścili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa – Siegessäule oraz na Reichstagu w Berlinie. Warto dodać mało znany fakt, że w dniu 8 maja na Reichstagu żołnierze 1 Samodzielnego Pułku Moździerzy zatknęli sztandar 27 Warszawskiej Drużyny Harcerzy ukrywany przez okupację, by następnie przejść z nim cały szlak bojowy ze wspomnianym oddziałem.

„Mam szczerą wolę pełnić służbę Bogu i Polsce (…)” mówią słowa roty przyrzeczenia harcerskiego, ta swoista przysięga powoduje, że harcerze z III Szczepu Harcerskiego ZHR „Słowianie” im. Zawiszy Czarnego postanowili wziąć sprawę w swoje ręce i na szczycie wieży Cafe zawisły biało czerwone flagi.

Udało się to zrobić dzięki współpracy z Wieżą Cafe, a także SGO Zawisza – kołem byłych harcerzy szczepu, Studiem krawieckim „Smyk” i rodzicami z Koła Przyjaciół Harcerstwa. Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do tej akcji.

Wieża po danym kościele ewangelickim to kawałek historii naszego miasta. Miała to być największa świątynia Świnoujścia! Wyższa od latarni morskiej mierzyć miała 67 metrów. W wieży umieszczony miał zostać zegar oraz cztery dzwony wzywające wiernych na nabożeństwa. Wnętrze pomieścić miało nawet 1000 wiernych! Ołtarz wykuty z granitowej skały. Witraże wykonane przez mistrza oraz posąg Marcina Lutra wykonany z brązu – to wszystko musiało robić oszałamiające wrażenie. Pod koniec lata 1904 roku na szczycie świątyni pojawiła się wieża. Zamontowano krzyż, organy, dzwony. Wykończono wnętrze. Dwudziestego dziewiątego marca 1906 roku zakończono budowę. Wkrótce odbyło się również pierwsze nabożeństwo.

Kościół ewangelicko-augsburski Marcina Lutra pełnił swe funkcje do marca 1945 roku. Co niedzielę odwiedzały go rzesze wiernych, w tym również kadra i żołnierze poborowi. Ci ostatni modlili się tutaj, w kościele garnizonowym, szukając odwagi przed wyruszeniem na front w 1914 roku. Podobnie było także później w 1939 roku… i 1940… i 1941. Pod koniec wojny kiedy klęska III Rzeszy była już bardziej niż pewna, setki uciekinierów z Prus Wschodnich znalazło w nim schronienie, ale ani krucyfiks, ani poświęcona ziemia nie uratowała go przed wielkim bombardowaniem 12 marca 1945 roku.

Uszkodzenia na szczęście nie były aż tak poważne, a kościół nadawał się do remontu. Najgorsze jednak dopiero miało nadejść! Dawni i ci nowi mieszkańcy miasta walczyli z trudnymi warunkami bytowymi, grabili wszystko co mogło się przydać w tych ciężkich czasach. Drewniane ławy kościoła trafiły do radzieckiego kina wojskowego, a innych wiele elementów wykonanych z drewna zwyczajnie spalono w piecach podczas srogiej zimy 1945-46. Po kilku latach szabrownicy zrzucili potężne, żeliwne dzwony z wieży kościoła, ale burza niszczenia nastała dopiero w latach sześćdziesiątych. Za zgodą lokalnych władz zniszczono hełm wieży i rozebrano nawy kościoła. Ostał się tylko kikut, który na całe szczęście znalazł całkiem niedawno nowe zastosowanie. Kawiarnia i punkt widokowy w tej zabytkowej wieży kościelnej to jeden z bardziej oryginalnych pomysłów w naszym mieście!

Do krzewienia patriotyzmu dziś dochodzi jeszcze jedno zadanie. Jak zawsze 2 maja wieszamy flagę państwową, w tym roku na tzw. Wieży Cafe. Flagę wieszali wędrownicy, wędrowniczki oraz zastępy zastępowych. Akcja wnoszenia i montowania flag na szczycie wieży zajęła ok. trzech godzin.

Zapraszamy wszystkich, chcących uczcić zbliżające się Święto Flagi do skorzystania z pięknie wyglądających flag w centrum Świnoujścia, na wieży kościoła i zachęcających Polaków do wywieszenia Biało-Czerwonej 2 maja. Wystarczy wywiesić flagę 2 maja, zrobić zdjęcie z Biało-Czerwoną i opublikować je w mediach społecznościowych z hashtagiem #mojaflaga. Niech nas będzie jak najwięcej.

Akcja z flagą została sfinansowana ze środków: Urzędu Miasta Świnoujście
Realizacja zadania publicznego:
Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej.

Tekst: och. Milena JAGIELSKA – 27 ŚDH Rzepichy
Zdjęcia: wyw. Miłosz PILARSKI – 13 ŚDW Ptaki

Zapraszamy!
Pozdrawiamy – Czuwaj!
III Szczep Harcerski „Słowianie” ZHR im. Zawiszy Czarnego

Czytaj dalej
Reklama „PLAZA"
Reklama „PORT"
Reklama „IMPREZY"
Reklama „atol_hotele"

OGŁOSZENIA DROBNE

Reklama „sofa"
Reklama
Reklama

Najczęściej czytane

© Copyright 2023, Wszelkie prawa zastrzeżone | swinoujskie.info | Red Top Media | ul. Cyfrowa 6, 71-441 Szczecin | Napisz do nas: redakcja@swinoujskie.info lub zadzwoń 510 555 524