W berlińskim archiwum odnaleziono plany starej stoczni

Podczas poszukiwań archiwaliów dotyczących historii naszego miasta, przez przypadek znalazłem piękne i ciekawe plany dotyczące dawnej stoczni, która była zlokalizowana na terenie dzisiejszego Basenu Północnego. Warto je zaprezentować szerszemu gronu odbiorców-tym bardziej, że odnalezione grafiki nie były dotąd publikowane w Polsce.

Stocznia Królewska powstała na terenie dzisiejszego Basenu Północnego w latach 1897-1903. Jej budowa wynikał wprost z potrzeby utrzymania potężnej jak na owe czasy floty jednostek pływających i znaków nawigacyjnych, niezbędnych do utrzymania toru wodnego do Szczecina.

Barki, pogłebiarki i jeden latarniowiec…

Warto przypomnieć, że w Świnoujściu już od połowy XVIII wieku istniała urząd zajmujący się rozbudową portu i utrzymaniem dróg wodnych. Początkowo sprawą utrzymania portu zajmowała się Komisja Żeglugi, później – w związku ze zwiększającą się ilością obowiązków do tego celu powołano Urząd Budowy Portu- Hafenbaumat. By sprostać zadaniom utrzymania drogi wodnej do Szczecina w latach 70-tych XIX wieku wymieniony urząd utrzymywał ponad 50 jednostek pływających! 50 lat później- ponad 130! Pogłębiarki, barki, latarniowiec, łodzie wiosłowe. A do tego niezliczona ilość znaków nawigacyjnych, boi, kilometry nabrzeży- utrzymanie i rozbudowa świnoujskiego portu były naprawdę olbrzymim jak na początek XX wieku przedsięwzięciem.

Właśnie dla potrzeb w/w infrastruktury zdecydowano o budowie w Świnoujściu małej stoczni miejskiej, która tuż przed pierwsza wojna światową stała się jedną z najważniejszych firm- pracodawców w Świnoujściu. Warto dodać, że według ówczesnych przepisów najmłodszy pracownik stoczni mógł mieć 12 lat. I pracować nie więcej niż 6 godzin dziennie, na stanowisku przeznaczonym dla ucznia. Majster szkutniczy zarabiał tyle co ówczesny nauczyciel. A dyrektor stoczni był właścicielem pięknego domy w centrum miasta.

Betonowy dok

Inwestycję rozpoczęto od wykopania basenu portowego, z betonowym dnem i śluzą. W budynku sąsiadującym z nabrzeżem, w jego piwnicach zainstalowano potężne pompy, które służyły do wypompowywania wody z betonowego “doku”.

Wokół basenu wzniesiono kilkanaście budynków i szop. Wieżę ciśnień- do zaopatrywania w wodę maszyny parowe i instalacje ppoż, potężną halę maszyn. Proste, historyzujące zbudowane z czerwonej cegły budynki biurowe ozdobiono prostymi, skromnymi wykuszami i innymi elementami ozdobnymi. Większość szop wzniesiono w konstrukcji ryglowej. W 1905 roku na terenie stoczni funkcjonowała kuźnia, blachownia, hala z obrabiarkami, warsztat szkutniczy itd.

Na początku XX wieku postanowiono wydłużyć basen w kierunku północnym, budując nowy wylot kanału, zamykany drugimi – potężnymi- wrotami. Nowa śluza bramowa była na tyle szeroka, że do basenu dzięki rozbudowie mogły wchodzić nawet największe jednostki.

Ciąg dalszy za tydzień.

Piotr Piwowarczyk